Czym jest łupież i jakie są jego przyczyny?
Łupież to najczęstsze schorzenie skóry głowy spowodowane zbyt intensywnym łuszczeniem się naskórka. Powoduje pojawianie się licznych białych, sypiących się płatków skóry różnej wielkości, osadzających się u nasady włosów lub na ich długości, a także ramionach czy odzieży.
Są różne rodzaje łupieżu. Szacuje się, że z tym schorzeniem zmaga się lub zmagała co najmniej co druga osoba na świecie, za co w dużej mierze odpowiadają czynniki genetyczne. To jednak nie jedyna przyczyna. Powstawaniu nieestetycznych złuszczających się fragmentów naskórka sprzyjają również: zanieczyszczenia powietrza, stres, nieodpowiednia dieta, promieniowanie UV oraz niewłaściwa pielęgnacja, stosowanie kosmetyków o niekorzystnym składzie czy nadmierne zabiegi stylizacyjne.
Jak powstaje łupież?
Występowanie łupieżu ściśle wiąże się z mikrobiomem człowieka, czyli naturalnym ekosystemem mikroorganizmów, drożdżaków i bakterii stale zamieszkujących i bytujących na skórze, niezbędnych dla odpowiedniej ochrony i zdrowia skóry. Zaburzenia w tym ekosystemie mogą powodować schorzenia, takie jak łupież, przez co dochodzi do ponad 10-krotnie większego namnażania się drożdżaków z gatunku Malasezia.
Łupież pojawia się zazwyczaj wtedy, gdy dochodzi do zmian w składzie wytwarzanego sebum, zaburzeń w równowadze funkcjonowania mikrobiomu oraz naskórka. Wówczas skóra staje się o wiele wrażliwsza na działanie czynników zewnętrznych, które dodatkowo sprzyjają osłabieniu kondycji skóry głowy i rozwojowi łupieżu. Ten proces można zahamować.
Co nasila występowanie łupieżu?
To, jak pozbyć się łupieżu domowymi sposobami, w dużej mierze zależy od wyeliminowania czynników nasilających objawy. Zwrócenie na nie uwagi także po wyleczeniu łupieżu jest ważne, aby problem nie powracał.
Nasilenie łupieżu lub ponowne jego występowanie może się zdarzyć na skutek:
- skłonności włosów do nadmiernego przetłuszczania się,
- zaburzeń hormonalnych i zmian związanych z dojrzewaniem, niektórymi chorobami, ciążą lub menopauzą,
- nadmiernym poceniem się,
- permanentnym przemęczeniem i brakiem odpoczynku,
- osłabieniem układu immunologicznego,
- złą dietą, ubogą w witaminy z grupy B i cynk oraz nadmiernym spożywaniem cukrów i tłuszczów,
- braku dostatecznej higieny osobistej,
- przewlekłego stresu emocjonalnego,
- przegrzewania skóry głowy i noszenia nakrycia głowy (szczególnie zimą w przypadku czapek z poliestru – te wykonane z wełny są bezpieczne, ponieważ skóra pod nią oddycha ).
Łupież może pojawić się również w wyniku niewłaściwej pielęgnacji włosów i skóry głowy, szczególnie na skutek niedokładnego zmywania szamponów do włosów czy odżywek i masek, a także zatykania ujść gruczołów łojowych kosmetykami do stylizacji. Łupież może się nasilać także z powodu przegrzewania włosów suszarką. Mowa wtedy o tzw. łupieżu kosmetycznym. Towarzyszy mu przesuszona, zaczerwieniona i swędząca skóra głowy.
Więcej na temat łupieżu znajdziesz w artykule: Łupież – to kwestia estetyki czy coś więcej? >>
Jak pozbyć się łupieżu skutecznie?
Rozwój łupieżu jest ściśle związany z namnażaniem się grzybów drożdżakopodobnych. Dlatego też aby pozbyć się łupieżu, należy stosować preparaty przeciwgrzybicze. Odpowiednie kuracje, w tym szampony, odżywki i inne kosmetyki, powinny zawierać takie związki, jak: ketokonazol, octopirox, siarczek selenu, pirytionian cynku czy cyklopiroksolamina.
Bardzo ważne, aby borykając się z łupieżem, stosować szampony przeciwłupieżowe o łagodnej formule. Taki kosmetyk nie wywoła niepotrzebnych podrażnień, w wyniku których problem mógłby się nasilić. Jednocześnie warto dopasować szampon do konkretnych potrzeb danej osoby. W sprzedaży są serie produktów przeciwłupieżowych do wrażliwej skóry głowy, włosów suchych, przetłuszczających się i peelingujące przeznaczone dla osób z wyjątkowo mocnym łupieżem.
Na charakterystyczne łuski skórne występujące przy łupieżu można zastosować również niewielkie ilości preparatów zawierających kwas salicylowy. U osób cierpiących na wyjątkowo mocne postaci łupieżu, a także przy łojotokowym zapaleniu skóry konieczna bywa pomoc dermatologa, który może zalecić stosowanie doustnych środków przeciwgrzybiczych. Najczęściej stosuje się substancje czynne: izotretynoinę, flukonazol czy itrakonazol – wszystkie są przepisywane przez lekarza na receptę.
Gdy dostrzegamy zaledwie niewielki łupież, warto od razu zastosować szampon, który zapobiegnie rozwojowi schorzenia i uniemożliwi przekształcenie się minimalnego łuszczenia naskórka w zaawansowane. Jeżeli po zastosowaniu ogólnodostępnych preparatów nie ma oczekiwanej poprawy, to należy jak najszybciej skontaktować się z trychologiem. Nieleczona przypadłość może przekształcić się w łojotokowe zapalenie skóry i rozprzestrzenić na twarz, kończyny i tułów.
Jak pozbyć się łupieżu domowymi sposobami?
Szampony i inne preparaty o podobnym działaniu warto wesprzeć domowymi metodami walki z łupieżem. Można też zdecydować się na korzystanie wyłącznie z tych domowych. W wielu przypadkach okazuje się, że są one wystarczające. Zatem jak pozbyć się łupieżu domowymi sposobami? Pomogą w tym produkty używane na co dzień do przygotowywania potraw.
Jeden z nich to ocet jabłkowy zawierający witaminę E. Wystarczy po każdym myciu spłukiwać włosy roztworem przygotowanym z jednej szklanki letniej wody wymieszanej z dwiema łyżkami stołowymi octu jabłkowego.
Właściwości grzybobójcze i przeciwłupieżowe ma również tymianek. Naparem z łyżki tego zioła w szklance wody należy płukać włosy po każdym myciu. Jeżeli dodatkowo włosy przetłuszczają się, warto stosować okład z ubitego jajka. Taką miksturę należy trzymać na włosach przez pół godziny, a następnie dokładnie spłukać.
Jak pozbyć się łupieżu w jeden dzień? Czy to możliwe?
Niekiedy zdarza się, że dostrzeżemy występowanie łupieżu akurat wtedy, gdy chcemy wyglądać nieskazitelnie. Jest pewien sposób na to, aby pozbyć się go w jeden dzień. W domowej kuracji stosuje w takim przypadku ocet i sodę oczyszczoną, które zazwyczaj są w każdej kuchni.
Aby wykonać mieszankę przeciwłupieżową, wystarczy wymieszać łyżkę stołową octu z łyżeczką sody oczyszczonej. Powstałą masę trzeba następnie nałożyć na skórę głowy, dokładnie wmasować i pozostawić na pięć minut. Po upływie tego czasu należy dokładnie spłukać preparat, usuwając jednocześnie złuszczony naskórek. Takie działanie warto powtarzać raz lub dwa razy w miesiącu.
Jeżeli natomiast włosy na co dzień są dość przesuszone, to w roli odżywki i jednocześnie domowego antidotum na łupież sprawdzi się oliwa z oliwek. Łyżkę oliwy rozgrzać, wmasować dokładnie w skórę głowy, a po około dwóch godzinach dokładnie umyć delikatnym szamponem i spłukać.
Źródła:
- Kostanecki W., Choroby włosów, wyd. 2, PZWL, Warszawa 1979.
- Brzezińska-Wcisło L. i in., Łupież i łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy – patogeneza, obraz kliniczny oraz aspekty terapeutyczne, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2007, nr 24, s. 59–64.
- Turner G.A., Hoptroff M., Harding C.R., Stratum corneum dysfunction in dandruff, „International Journal of Cosmetic Science” 2012, nr 34, s. 298–306.
- Bandyk J., Etiopatogeneza i leczenie różnych rodzajów łupieżu, pr. niepubl., mgr UJ 2016.
- Gliński W. i in., Konsensus dotyczący leczenia powierzchownych zakażeń grzybiczych, „Przegląd Dermatologiczny” 2002, nr 89(2), s. 85–92.
