Co to jest łysienie plackowate i kogo może dotyczyć?
Łysienie plackowate (łac. Alopecia areata) zaliczane jest do zapalnych chorób przewlekłych o podłożu immunologicznym. Wraz z rozwojem schorzenia dochodzi do uszkodzenia mieszków włosowych i wypadnięcia włosów na niektórych obszarach skóry głowy, ale także w rejonie brwi czy rzęs, pod pachami i w okolicach intymnych. Łysienie plackowate zaliczane jest do dermatoz i występuje u 0,1–0,2% ludzi.
Przypadłość może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn w różnym wieku. Pierwsze symptomy niekiedy pojawiają się już w wieku dziecięcym. Choć łysienie plackowate jest poważną chorobą, można uzyskać poprawę lub nawet całkowicie wyleczyć mieszki objęte schorzeniem. Niezwykle istotne jest wprowadzenie intensywnego leczenia pod okiem specjalistów, domowej rutyny pielęgnacyjnej i opcjonalnie skorzystania z nowoczesnych zabiegów kosmetologicznych i medycyny estetycznej.
Objawy łysienia plackowatego
Pierwszym objawem łysienia plackowatego, który może wystąpić na różnych etapach życia, jest nagła i zogniskowana utrata włosów na głowie. Może obejmować pojedynczy obszar lub występować w kilku miejscach. Najczęściej osiąga średnicę od 5 do 10 cm. Skóra nie ma śladów bliznowacenia ani innych niepokojących zmian.
Wraz z powiększaniem się ognisk widoczne są pojedyncze krótkie, sterczące łodygi włosów (tzw. włosy wykrzyknikowe). Tempo postępowania zmian ma charakter indywidualny. Z czasem rozprzestrzeniają się na inne obszary ciała. Skóra w miejscach pozbawionych włosów swędzi lub jest delikatnie zaczerwieniona.
Łysienie plackowate – rodzaje schorzenia
Ze względu na przebieg i obszary zajęte chorobą można wyróżnić:
- łysienie plackowate zwykłe – ogniska łysienia występują w obrębie głowy. To najczęściej obszary owalne, które niekiedy ulegają połączeniu. Mogą też pojawić się ogniska o podłużnym kształcie, zwłaszcza w okolicy potylicy. Wówczas jest to łysienie wężykowate;
- łysienie plackowate całkowite – utrata owłosienia na całej powierzchni skóry głowy poza twarzą;
- łysienie plackowate uogólnione – to całkowita utrata włosów na głowie, twarzy oraz w innych rejonach ciała. Dotyczy również brwi i rzęs.
Przyczyny łysienia plackowatego
Wśród czynników powodujących łysienie plackowate można wyróżnić cztery charakterystyczne grupy. Są to przyczyny:
- immunologiczne – to reakcja obronna organizmu, wokół mieszków włosowych powstaje stan zapalny. Dzieje się tak na skutek uwolnienia przez naskórek cytokin prozapalnych. Mieszek zmniejsza się i obkurcza, włosy stają się w tym obszarze cieńsze, a w końcu wypadają;
- autoimmunologiczne – choroba pojawia się wraz z innymi schorzeniami i ma charakter autoagresywny. To m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Hashimoto, Gravesa-Basedova, toczeń rumieniowaty, liszaj czy bielactwo;
- psychosomatyczne – wypadanie włosów o charakterze plackowatym może być wynikiem przeżytego stresu lub traumy, dlatego ważne jest wsparcie psychiki w leczeniu tego schorzenia;
- genetyczne – od 10 do 20% pacjentów z łysieniem plackowatym wskazuje, że członkowie rodziny również borykają się z tą przypadłością.
Łysienie plackowate to wieloaspektowa choroba, która wpływa zarówno na procesy fizjologiczne, jak i psychiczne. Należy więc zastosować możliwie najlepiej dobrane leczenie połączone z odpowiednią pielęgnacją włosów i skóry głowy oraz wspomaganiem się metodami domowymi.
Jak wyleczyć łysienie plackowate?
W leczeniu łysienia plackowatego podstawą jest jak najwcześniejsze podjęcie działań. Zwiększy to szanse wyleczenia i zmniejszy ryzyko nawrotów schorzenia. W zależności od przyczyn, jak i indywidualnego stanu pacjenta, najczęściej lekarze stosują takie środki jak:
- sterydy w kremie, roztworze, maści lub iniekcji w obszar objęty łysieniem,
- doustne środki sterydowe i leki immunosupresyjne, np. cyklosporynę A,
- terapia DCP – podawanie określonego alergenu w celu wywołania reakcji alergicznej i pobudzenia układu odpornościowego do pracy (najczęściej jest to difenylocyklopropen),
- wąskopasmowa terapia UVB,
- fotochemioterapia PUVA.
Wspomagająco stosuje się również minoksydyl. Choć substancja ta nie zahamuje wypadania włosów wywołanych łysieniem plackowatym, wykazuje działanie zapobiegające nawrotom. Podaje się również duże dawki witaminy D. Obecnie opracowywana jest również terapia biologiczna z wykorzystaniem inhibitorów kinazy JAK.
Jakie wybrać kosmetyki do pielęgnacji włosów przy łysieniu plackowatym?
W leczeniu łysienia plackowatego niezwykle ważna jest również codzienna pielęgnacja skóry głowy i dobór preparatów. Warto wybierać dermokosmetyki przebadane dermatologicznie i pozbawione agresywnych, drażniących substancji, takich jak parabeny, silikony, konserwanty czy intensywne substancje zapachowe.
Warto też regularnie stosować produkty do włosów wypadających i osłabionych, co wspomoże porost owłosienia. Dla osób borykających się z łysieniem różnego rodzaju, w tym łysieniem plackowatym, stworzona została linia specjalistycznych kosmetyków Vichy Dercos Aminexil. Produkty te zawierają specjalne cząsteczki wpływające na zwiększenie przeżywalności mieszków włosowych, poprawę ukorzeniania się włosów i ich wzmocnienie. Warto wybrać szampon wzmacniający Energy+ Dercos Aminexil, a także intensywną kurację przeciw wypadaniu włosów Dercos Aminexil Clinical 5 w wariancie dla kobiet oraz w wersji dla mężczyzn.
Dobrze też wprowadzić do codziennej pielęgnacji odpowiednią rutynę, taką jak np. hair cycling. To regeneracja, nawilżanie i odżywianie stosowanych pojedynczo podczas kolejnych myć. Włosy czerpią ze stosowanych preparatów to, co najlepsze. Ważne jest również dobranie szamponów, odżywek i masek do porowatości włosów i ich zapotrzebowania na proteiny, emolienty i humektanty.
Walkę z łysieniem plackowatym wspomogą też zabiegi kosmetologiczne i medycyny estetycznej. Szczególnym powodzeniem cieszą się tu takie działania jak:
- mezoterapia igłowa z dostarczaniem w głąb skóry cennych składników odżywczych i pobudzających włosy do wzrostu,
- laseroterapia,
- terapia z wykorzystaniem światła LED,
- ostrzykiwanie osoczem bogatopłytkowym zawierającym komórki macierzyste.
W walce z łysieniem plackowatym ważne jest też wsparcie psychologiczne oraz nauka radzenia sobie ze stresem, który jest jednym z czynników negatywnie wpływających na kondycję mieszków włosowych. Poza metodami skoncentrowanymi na problemie łysienia plackowatego osoby chore powinny skorzystać też ze wsparcia psychodermatologa.
Źródła:
- Durmaz K. i inni, Alopecia areata, morphea and psoriasis, „Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny” 202, nr 107.3, s. 289–291.
- Osika G., Wesołowska A., Mezoterapia igłowa skóry głowy jako metoda wspomagająca leczenie łysienia, „Farm Pol” 2021, nr 77(6), s. 360–371.
- Konarska I., Łysienie plackowate – rozszerzenie możliwości terapeutycznych, „Kurier Medyczny” 2023, nr 7.
- Kukowski A. i inni, Rola kinaz janusowych w leczeniu autoimmunologicznych chorób skóry, „Farm Pol” 2021, nr 77(1), s. 17–24.
- Rakowska A. i inni, Alopecia areata. Diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society. Part 1. Diagnosis and severity assessment, „Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny” 2023, nr 110(2), s. 89–100.
- Wasilonek M., Łysienie plackowate – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie, 30.05.2022, [online] https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-skory,lysienie-plackowate—przyczyny–objawy–diagnostyka-i-leczenie,artykul,39923128.html (dostęp: 01.04.2024).
- Hair cycling – 3 kroki pielęgnacji włosów: nowy trend, [online] https://www.garnier.pl/artykul/pielegnacja-wlosow/hair-cycling (dostęp: 01.04.2024).
